Bas Veersema, een man met een missie: de gynaecologie afdeling van het UMC Utrecht voorzien van nieuwe impulsen. Zijn werk als gynaecoloog en hoogleraar benigne gynaecologie heeft grote impact gehad op deze afdeling. Op vrijdag 14 juni hield Bas zijn afscheidsrede in het Academiegebouw in Utrecht. Bas: ‘Terugkijkend ben ik enorm trots op wat we met elkaar gerealiseerd hebben.’

Bas Veersema is opgeleid tot gynaecoloog in het VU Medisch Centrum Amsterdam. Na een opleiding tot medisch specialist heeft Veersema 25 jaar als vrouwenarts in het Sint Antonius ziekenhuis in Nieuwegein gewerkt. Vanaf 2002 hield hij zich onder andere intensief bezig met het onderwerp sterilisatie, een definitieve vorm van anticonceptie, en promoveerde in 2014 op zijn onderzoek naar eenvoudigere manieren voor sterilisatie bij vrouwen. Ook werd Bas in 2019 hoogleraar op basis van zijn onderzoek naar de benigne gynaecologie (goedaardige gynaecologische aandoeningen).

Acht jaar geleden, in 2016, kwam Bas als medisch afdelingshoofd van de afdeling gynaecologie en voortplantingsgeneeskunde naar het UMC Utrecht. Niet veel later nam hij ook de rol medisch-wetenschappelijk manager op zich, van divisie Vrouw en Baby. In relatief korte tijd wist hij met zijn team de afdeling gynaecologie van het UMC Utrecht op academisch niveau te krijgen. Bas benadrukt dat continue ontwikkelingen in de gynaecologische zorg van belang zijn om de beste zorg te kunnen leveren. ‘Naast kanker, een kwaadaardige afwijking, moeten juist ook de goedaardige afwijkingen aandacht krijgen in de academische ziekenhuizen.’

Ontwikkelingen op de afdeling gynaecologie

‘Als ik zie wat de afdeling nu biedt, en wat we kunnen met het team, dan ben ik daar erg trots op,’ vervolgt Bas. Een voorbeeld hiervan is een minimaal invasieve behandeling die op de poli kan worden uitgevoerd: een techniek waardoor er geen ingrijpende operatie of narcose nodig is. ‘We kunnen tegenwoordig op een eenvoudige manier kijken wat er aan de hand is en behandelingen uitvoeren, door middel van een kijkertje via de vagina en baarmoeder,’ legt Bas uit. Dit was voorheen nog niet mogelijk in het UMC Utrecht. ‘In de afgelopen acht jaar hebben we dit tot standaard zorg weten te maken.’

De verschuiving van grote operaties naar simpelere ingrepen is over de hele breedte van de afdeling zichtbaar. ‘Chirurgie waarbij we de buik openen is bijna niet meer nodig,’ vertelt Bas, ‘door middel van kijkbuisoperaties en robot-geassisteerde operaties worden deze ingrepen minder ingrijpend voor de patiënt.’ Hij hoopt dat dit proces door blijft gaan: ‘Het doel is om met zo min mogelijk belastende technieken het beste resultaat te bereiken.’

Een hobby in het werk

Het bedenken en ontwikkelen van dit soort technieken is als een hobby voor Bas. ‘Het is heel leuk als je een idee hebt dat blijkt te werken,’ vertelt hij. ‘Zo heb ik een hulpmiddel ontwikkeld dat echt op de markt is gekomen. Het is een hele dunne kijkbuis, die in de baarmoeder gebracht kan worden zonder enkele vorm van pijnstilling.’ Bas gaat dan wel met pensioen van het UMC Utrecht, maar hij blijft tot het einde van het jaar lid van het OK managementteam, en zal zich bezig blijven houden met productontwikkeling. Zo is hij lid van de adviesraad van CHOICE, een techniek in ontwikkeling op het gebied van sterilisatie. ‘CHOICE is een veelbelovende ontwikkeling,’ vertelt Bas. ‘Er wordt een implantaat ontwikkeld dat naar keuze open en gesloten kan worden, waardoor de ingreep dus omkeerbaar is.’

In zijn afscheidsrede heeft Bas aandacht voor de sterilisatie van de vrouw, en het proces wat deze ingreep heeft doorgemaakt. ‘Het onderwerp sterilisatie heeft mijn carrière als gynaecoloog gekleurd,’ vertelt Bas. ‘Tot voor kort bestonden er regels voor verplichte sterilisatie of werden er strenge eisen gesteld voordat deze ingreep kon plaatsvinden.’ Ondanks dat er op dit moment geen wetgeving meer bestaat rondom sterilisatie in Nederland zijn er toch gynaecologen die zich er niet aan wagen om jonge vrouwen te steriliseren. Dit verbaast Bas: ‘Het is mij gaan boeien waarom sommige gynaecologen zo stellig zijn in het wegsturen van jonge vrouwen met een sterilisatiewens.’

De boodschap die Bas wil meegeven is dat de keuze voor sterilisatie bij de vrouw ligt, niet bij de gynaecoloog. ‘Veel gynaecologen sturen (jonge) vrouwen weg om hun voor spijt te behoeden. De studie waarop deze keuze is gebaseerd, is verkeerd geïnterpreteerd. Vrouwen die geen kinderen willen en zich laten steriliseren krijgen juist geen spijt. De gynaecoloog is niet verantwoordelijk voor deze keuze.’ Bas hoopt voor de toekomst dat de beslissing van man en vrouw wat betreft sterilisatie gerespecteerd zal worden.

Samenwerkingen

Hetgeen wat Bas het meest gaat missen van het UMC Utrecht zijn de fijne samenwerkingen. Bas: ‘Ik krijg veel energie van de wisselwerking tussen collega’s, arts-assistenten, medewerkers en studenten. Maar ook het contact met de patiënten, niks is fijner dan een patiënt die aangeeft tevreden te zijn over het goede resultaat en de wijze waarop ze behandeld is.’ Ook de samenwerking met de Bergman kliniek die Bas mee heeft opgezet is iets om trots op te zijn: ‘Door deze intensieve samenwerking kunnen we zorgen voor passende zorg op de juiste plek voor de patiënt. Deze visie hadden we acht jaar geleden al, maar komt nu eindelijk tot zijn recht.’

Welke goede raad heeft u voor de volgende generatie gynaecologen?

‘Blijf nieuwsgierig en blijf jezelf afvragen of we het wel goed doen voor patiënten. Er is altijd iets waar we van kunnen leren, wat we nog beter kunnen doen.’